Onet poznał tę analizę. Napisana jest ona jednoznacznie — chodzi o to, by wykazać straty PKO BP na kupnie Nordei i odwołać za to Jagiełłę. Zdaniem autorów analizy Jagiełło słono przepłacił: "PKO BP przejęło Nordea Bank Polska, a także większość innych aktywów grupy Nordea w Polsce za łączną cenę 4,55 mld zł (w tym 2,6 mld zł za bank). W ramach przejęcia Nordea Bank Polska, PKO BP dopłaciło 744 mln zł ponad wartość godziwą segmentu detalicznego tego banku".

• Zobacz: Za kulisami bez zmian, czyli jak największy bank stracił swojego króla [KOMENTARZ]

Dalszy wywód dotyczy braku zabezpieczeń przy przejęciu kredytów frankowych Nordei. "Transakcja przejęcia Nordea była jedyną na polskim rynku, w którym doszło do przejęcia portfela walutowych kredytów hipotecznych wraz z towarzyszącym im ryzykiem przez bank krajowy. W pozostałych przypadkach walutowe kredyty hipoteczne były wyłączone z transakcji (...) lub zagraniczny udziałowiec przejmowanego udzielił 10-letniej gwarancji pokrywającej 80 proc. ryzyka walutowych kredytów hipotecznych oraz 20-letniego zwolnienia z odpowiedzialności obejmującego straty wynikające z postępowań, sporów lub zmian w prawie dotyczących walutowych kredytów hipotecznych" — głosi analiza.

Czy operacja sprzed siedmiu lat to rzeczywisty powód dymisji Jagiełły? To dobry pretekst.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Ci, którzy podsunęli Kaczyńskiemu ów dokument długo szukali konkretu, którym można byłoby uderzyć w Jagiełłę. Kupno Nordei, polegające w dużej mierze na przejęciu jej klientów z kredytami walutowymi, idealnie dziś do tego pasuje. Przez sądy idzie fala pozwów w sprawie kredytów frankowych.

W mijającym tygodniu Sąd Najwyższy miał wydać ważne orzeczenie, które — takie jest przewidywanie polityków — ułatwi frankowiczom zmuszanie banków do zmiany umów.

Znów analiza z biurka prezesa: "Przyjmując, że ok. 1/3 łącznego portfela walutowych kredytów hipotecznych PKO BP to portfel Nordea, w przypadku przewalutowania na optymistycznych warunkach (ugody proponowane przez zarząd PKO BP) konwersja kredytów hipotecznych przejętych od Nordea to jednorazowa strata ok. 2-3 mld zł, a więc porównywalna z ceną zapłaconą za ten bank w 2014 r. Oznacza to, że obecne działania PKO BP związane z programem zawierania ugód mogą jedynie ograniczać straty wynikające z przejęcia Nordei. (...) Skutki finansowe nabycia Nordea będą jednoznacznie negatywne dla PKO BP".

Wojna o władzę i pieniądze

Ale nie ma wątpliwości: Nordea to tylko pretekst. Tak naprawdę chodzi o coś innego — wojnę wewnątrz obozu władzy o dostęp do pieniędzy i stanowisk w PKO.

Jagiełło był solą w oku dla większości polityków PiS, dla których posady w państwowych spółkach są naturalnym partyjnym łupem. W tym sensie Jagiełło był dla nich człowiekiem Platformy i jej gospodarczego guru Jana Krzysztofa Bieleckiego. Rzeczywiście to dzięki związkom z Bieleckim Jagiełło dostał posadę prezesa PKO BP już za pierwszej kadencji rządu Tuska — jesienią 2009 r. Pamiętać należy, że w tamtym czasie Morawiecki jako prezes prywatnego banku BZ WBK także był blisko Platformy, od 2010 r. zasiadał w Radzie Gospodarczej przy premierze.

Jednak pracując z Platformą, Morawiecki grał na dwa fronty. Dzięki swemu dobremu znajomemu, europosłowi PiS Ryszardowi Czarneckiemu nawiązał kontakty z wiceszefem PiS Mariuszem Błaszczakiem, a w finale — z Jarosławem Kaczyńskim.

Tajemnicą poliszynela jest to, że Morawiecki przez Jagiełłę upychał w PKO BP swoich ludzi — w ten sposób do banku trafił m.in. syn Ryszarda Czarneckiego, obecny poseł PiS Przemysław Czarnecki. Także obecny szef Kancelarii Premiera Michał Dworczyk trafił za czasów Platformy do PKO BP — w latach 2012–2015 był doradcą Jagiełły. Skrzętnie unika podawania tego w życiorysach.

Nietknięte taśmy Morawieckiego

Te kontakty ze środowiskiem PiS przydały się, gdy Platforma po aferze taśmowej zaczęła tonąć. Morawiecki też został nagrany przez kelnerów w knajpie u Sowy, m.in. podczas biesiad z Jagiełłą oraz Krzysztofem Kilianem, przyjacielem Tuska i Bieleckiego. Morawiecki wyszedł z tego skandalu bez szwanku z prostego powodu — taśmy z jego rozmowami nie zostały ujawnione w pierwszych publikacjach dotyczących tej sprawy. Dziennikarze Onetu odnaleźli je nietknięte w aktach śledztwa taśmowego w 2018 r.

Morawiecki był już wówczas premierem. To dlatego, że po wyborach w 2015 r. odnalazł się w ekipie PiS — zaczynał jako gospodarczy wicepremier w rządzie Beaty Szydło. Ale ambicje miał większe. Stopniowo odsuwał wszystkich, którzy weszli mu w drogę — ministra skarbu Dawida Jackiewicza, ministra finansów Pawła Szałamachę, a w finale samą Szydło. Zastąpił ją na stołku premiera pod koniec 2017 r.

Ponieważ jego notowania rosły, był w stanie obronić Jagiełłę. Ale tylko jego. Wszyscy inni prezesi dużych spółek z czasów PO zostali szybko ścięci. Relacje Morawieckiego z Jagiełłą są jednak wyjątkowe. Młody Jagiełło był asystentem Kornela Morawieckiego, czyli ojca premiera. Wszyscy w latach 80. działali w antykomunistycznej Solidarności Walczącej na Dolnym Śląsku.

Dlatego też obrona Jagiełły była dla Morawieckiego czymś więcej niż walką o stołek dla swego prezesa PKO. To był sygnał lojalności premiera wobec swych ludzi, a jednocześnie papierek lakmusowy siły samego Morawieckiego wewnątrz obozu władzy.

Jagiełło mu się odwdzięczał. Gdy były rzecznik Morawieckiego z czasów prezesury w banku napisał o nim książkę "Delfin" — pokazując m.in., że jako bankier napędzał kredyty frankowe, choć publicznie twierdził co innego — dostał pozew nie od szefa rządu, tylko właśnie z PKO BP.

Nadzorca z PiS czuł się pomijany

Trwanie miało swoją cenę. Jagiełło, jak każdy prezes dużej państwowej spółki, płacił polityczny haracz — finansował prawicowe media, sponsorował imprezy środowiska PiS, opłacał nagrody. Wkrótce po dojściu PiS do władzy — wiosną 2016 r. — Jagiełło uznał, że musi zasponsorować Nagrodę im. Lecha Kaczyńskiego dla konserwatywnych twórców. Wcześniej, za rządów Platformy, takiej potrzeby nie czuł, choć nagroda została stworzona w 2011 r. W związku z tym prezes dał 100 tys. zł nie tylko laureatowi za 2016 r., ale także wszystkim poprzednim.

Jednocześnie jednak do banku szeroką ławą ludzi PiS nie przyjmował. By być precyzyjnym — w PKO co prawda znajdowali się nominaci Zjednoczonej Prawicy, ale najczęściej byli to ludzie premiera, w tym dawni prawicowi harcerze, którzy stanowią ścisłe zaplecze Morawieckiego. Nigdy polityczne kumoterstwo nie zaszło w PKO BP tak daleko jak choćby w Orlenie, w którym Daniel Obajtek szasta posadami na prawo i lewo, kupując sobie poparcie rozmaitych frakcji Zjednoczonej Prawicy.

Wstawiony do zarządu PKO były poseł PiS Maks Kraczkowski czuł się pomijany w dostępie do informacji i nie miał znaczącego wpływu na politykę Jagiełły.

media.pkobp.pl

Zbigniew Jagiełło (drugi z prawej). Zdjęcie z 2013 r.

Morawiecki dostał ultimatum

Dopóki Morawiecki rósł w siłę, partia zgrzytając zębami, akceptowała taką sytuację. Tyle że w ciągu ostatnich miesięcy premier wyraźnie osłabł. Błędy w zwalczaniu pandemii, nieudane, skażone naruszaniem prawa wybory korespondencyjne, walka ze Zbigniewem Ziobrą — Morawiecki jest dziś w poważnym kryzysie. Jesienią minionego roku stracił właściwie ostatniego poza Kaczyńskim protektora — wiceszefa PiS Adama Lipińskiego, który odszedł z partyjnej polityki na emerytalną synekurę do zarządu Narodowego Banku Polskiego. Premier próbował się jeszcze ratować, tworząc Radę Doradców Politycznych, do której wciągnął bliskich ludzi Kaczyńskiego, by pozyskać ich wsparcie. Tyle że fasadowość tej rady biła po oczach.

Właśnie tę słabość premiera postanowili wykorzystać jego wrogowie, naciskając na pozbycie się Jagiełły i wprowadzenie w PKO BP porządków na modłę innych spółek skarbu państwa, którymi w praktyce zarządza partia.

Nie, ci wrogowie to nie Solidarna Polska — Ziobro nie ma takiej siły, by doprowadzić do dymisji najważniejszego bankiera w Polsce. Według informacji Onetu presję na Kaczyńskiego w tej kwestii wywierali jego najbardziej zaufani ludzie z PiS, członkowie władz partii.

Chcą oni osłabić Morawieckiego, zyskując polityczną kontrolę nad pieniędzmi banku i jego kadrami. Tak potężna spółka jak PKO to eldorado dla polityków, ich współpracowników oraz rodzin.

Morawiecki dostał ultimatum: albo skłoni Jagiełłę do dymisji, albo Jagiełło zostanie odwołany przez radę nadzorczą przy okazji rozliczenia roku finansowego. Jagiełło zrozumiał, że to koniec i podał się do dymisji.

Następny na celowniku PiS

Przejęcie Nordei jako pretekst do czystki ma dodatkową zaletę — można uderzyć jeszcze jednego człowieka premiera. Chodzi o Pawła Borysa, szefa Polskiego Funduszu Rozwoju, przez który płynie pomoc dla firm dotkniętych pandemią. Przed przyjściem do rządu Borys pracował w PKO BP i — jak twierdzą spiskowcy — był jednym z autorów fuzji.

Borys, tak jak Jagiełło, na celowniku jest od co najmniej kilku miesięcy. Niedawno "Wiadomości" zaatakowały go, sugerując, że odpowiada za nieprawidłowości przy rozdzielaniu antykryzysowych pieniędzy z tarcz — ilustracją był gang sutenerów, którzy dostali państwowe dofinansowanie.

Kuba Atys / Agencja Wyborcza.pl

Mateusz Morawiecki i Paweł Borys

Jednocześnie politycy Solidarnej Polski zarzucają Borysowi promowanie w spółkach skarbu menadżerów z czasów Platformy. Rzeczywiście Morawiecki i jego ludzie czasem sięgali po ekspertów współpracujących w przeszłości z PO. Dla przykładu to dzięki Morawieckiemu do zarządu PKO BP trafił Rafał Antczak w przeszłości ekspert gospodarczy Platformy i współpracownik fundacji założonej przez Leszka Balcerowicza.

Po odejściu Jagiełły w politycznym światku spekuluje się, że Borys jest kolejnym, który poda się do dymisji, bo zostanie do niej zmuszony.

Kaczyński ma komfort

Moment tej operacji jest nieprzypadkowy. Usunięcie Jagiełły i próby pozbycia się Borysa następują akurat wtedy, kiedy rusza nowy unijny budżet, a wraz z nim Fundusz Odbudowy, czyli dodatkowa pomoc na odbudowę gospodarek krajów UE po pandemii.

Jagiełło stracił posadę, gdy PiS zyskało gwarancję, że Fundusz Odbudowy wejdzie w życie. To dlatego, że przy sprzeciwie Ziobry, PiS dostało w tej sprawie wsparcie w Sejmie ze strony Lewicy. Dzięki temu Kaczyński miał większość, żeby ratyfikować Fundusz Odbudowy.

• Polecamy: Stan po Burzy: Umowa PiS z Lewicą, w tle emerytury esbeckie

Z jednej strony — słabość opozycji powoduje, że gracze w Zjednoczonej Prawicy, którzy mogliby myśleć o współpracy z opozycją (ludzie Kaczyńskiego podejrzewają nie tylko Gowina, ale także właśnie Morawieckiego), dostali sygnał, że nie mają dziś żadnej alternatywy poza Zjednoczoną Prawicą. A zatem zaciskając zęby, zniosą więcej i na więcej się zgodzą — w tym na polityczną egzekucję przyjaciół.

Z drugiej strony – doraźna koalicja z Lewicą to dla Kaczyńskiego gwarancja, że unijne pieniądze popłyną do Polski i można przebudować ekipę, która ma je wydawać.

Premier zrzuca z sań towarzyszy

Bo kluczowa gra toczy się o właśnie polityczną kontrolę nad wydawaniem unijnych pieniędzy. Do tej pory pierwsze skrzypce w finansach grał tercet Morawiecki–Jagiełło–Borys. Teraz kontrolę nad pieniędzmi chcą przejąć politycy z centrali PiS. W partii żywe jest przekonanie, że od tego, jak się tym strumieniem pokieruje, zależeć będą wyniki kolejnych wyborów. Dlatego Jagiełło musiał odejść, dlatego trwa polowanie na Borysa.

A premier? Według informacji Onetu wierzy, że zrzucając z sań kolejnych współtowarzyszy, sam ocali skórę. Wierzy nawet, że wciąż ma szansę na posadę wiceprezesa PiS. Ale nawet jeśli Morawiecki wytrwa do wyborów, to będzie coraz słabszy. A w finansach miejsce jego ludzi zajmie partyjny aparat PiS.

Cieszymy się, że jesteś z nami. Zapisz się na newsletter Onetu, aby otrzymywać od nas najbardziej wartościowe treści.

(mba)